W przepisach międzynarodowych tj. w I protokole dodatkowym do konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r. (załącznik do DZ.U. z 1992 r., nr 41, poz. 175) określono obronę cywilną, jako wypełnienie wszystkich lub niektórych zadań humanitarnych, mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, jak też zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania. Zadania obrony cywilnej według 

I protokołu dodatkowego to:
- służba ostrzegawcza,
- wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych,
- ewakuacja,
- przygotowanie i organizowanie schronów,
- obsługa środków zaciemniania,
- ratownictwo,
- służby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc oraz opiekę religijną,
- walka z pożarami,
- odkażanie i inne podobne działania ochronne,
- dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia,
- doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami,
- doraźne przywrócenie działań  niezbędnych służb użyteczności publicznej,
- doraźne grzebanie zmarłych,
- pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych do przetrwania,
- dodatkowe rodzaje działalności, niezbędne dla wypełnienia któregoś z zadań wyżej wymienionych, w tym planowanie i prace organizacyjne.

Zgodnie z ustawą o powszechnym obowiązku obrony RP obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny, współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwania ich skutków.
W czasie pokoju obrona cywilna współuczestniczy w ochronie ludności i środowiska naturalnego przed nagłymi i rozległymi zagrożeniami powstałymi w wyniku działania sił przyrody lub awarii obiektów technicznych, szczególnie przed tymi, które powodują skażenie toksycznymi środkami przemysłowymi, skażenia promieniotwórcze oraz katastrofalne pożary, zatopienia, huragany itp., organizuje system wczesnego ostrzegania i przygotowuje ludność do powszechnej samoobrony.

Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju:
- ochrona ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury przed skutkami działań zbrojnych,
- stworzenie warunków do wykrywania zagrożeń i ostrzegania oraz alarmowania ludności,
- przygotowanie schronów i ukryć dla ludności utrzymywanie ich w gotowości do użycia,
- gromadzenie i przechowywanie środków indywidualnej ochrony dla jednostek organizacyjnych OC i ludności,
- wyposażenie jednostek organizacyjnych OC w sprzęt ratowniczy, przyrządy i aparaturę do wykrywania różnego rodzaju skażeń,
- sukcesywne przygotowywanie infrastruktury ochronnej i ratowniczej, medycznej i socjalno-bytowej do działania w warunkach ekstremalnych,
- systematyczne szkolenie kadr kierowniczych administracji rządowej i samorządowej, jednostek organizacyjnych OC oraz żołnierzy sił zbrojnych OC, a pozostałej ludności w dziedzinie powszechnej samoobrony,
- współdziałanie z organizacjami powołanymi do zwalczania klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwania ich skutków (decyzję o włączeniu sił OC do tych działań podejmują terenowi szefowie OC).
W razie wojny obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy, urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury oraz ratowania poszkodowanych i udzielanie im pomocy. 

Podstawowe zadania obrony cywilnej w czasie wojny:
- wykrywanie zagrożeń oraz ostrzeganie i alarmowanie,
- organizowanie ewakuacji ludności,
- przygotowanie budowli ochronnych,
- zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia,
- organizowanie i prowadzenie akcji ratunkowych,
- udzielanie poszkodowanym pomocy medycznej (w tym umożliwienie korzystania z opieki medycznej i posługi religijnej),
- walka z pożarami,
- zaopatrywanie ludności w sprzęt i środki ochrony indywidualnej. Przygotowanie oraz prowadzenie likwidacji skażeń i zakażeń,
- organizowanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej ludności,
- doraźna pomoc w celu przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami żywiołowymi i katastrofami,
- doraźne przywracanie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej, w tym pomoc w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody potnej,
- doraźne grzebanie zmarłych’
- ochrona żywności oraz innych dóbr niezbędnych do przetrwania,
- działalność planistyczna i prace organizacyjne, działalność szkoleniowa i upowszechniająca z zakresu problematyki OC,
- przygotowanie ludności do uczestnictwa w powszechnej samoobronie,
- zabezpieczenie dóbr kultury, urządzeń użyteczności publicznej i ważnej dokumentacji.

Szefem obrony cywilnej w powiecie gliwickim jest Starosta Gliwicki, podlegają mu szefowie obrony cywilnej gmin/miast powiatu gliwickiego, którymi są wójtowie, burmistrzowie , prezydent miasta.
Szef Obrony Cywilnej Powiatu Gliwickiego podlega bezpośrednio Wojewodzie Śląskiemu – Szefowi Obrony Cywilnej Województwa.